Vì không biết, nên khi chuyển nhượng đất của mình cho ông Trần Quang Minh, ở quận 2, TP Hồ Chí Minh, bà Phận đã giao sổ đỏ cho ông Minh làm thủ tục chuyển quyền. Do không xác minh nên chính quyền đã chuyển luôn phần đất bị cấp nhầm này qua Giấy chứng nhận QSDĐ của ông Minh. Khi bị khiếu nại bà Phận mới phát hiện ra những rắc rối liên quan đến QSDĐ của mình. Bà đã đồng ý cùng ông Minh điều chỉnh cho bà Cục. Thế nhưng, không hiểu UBND xã Phú Đông giải quyết như thế nào lại chuyển vụ việc về TAND huyện và được TAND huyện thụ lý vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất với nội dung: bà Cục kiện bà Phận lấy đất của bà bán cho ông Minh.

Khi xem xét vụ việc, chúng tôi được biết, diễn biến sự việc đúng như trình bày của bà Phận: Bà Phận có sử dụng phần đất trồng lúa, diện tích khoảng 1,1ha tại Ngọn Lò Rèn, xã Phú Đông. Năm 1999, bà Phận được UBND huyện Nhơn Trạch cấp Giấy chứng nhận QSDĐ với diện tích 10.871m2 (thửa 228 và 229 Bản đồ số 22). Tuy nhiên, trong phần đất này, UBND huyện đã cấp nhầm cho bà 2.174m2 đất (cắt thửa 229) của bà Nguyễn Thị Cục (sử dụng liền kề) và thiếu của bà 2.193m2 (cắt thửa số 8). Năm 2003, bà có chuyển nhượng phần đất này cho ông Trần Quang Minh. Trong quá trình làm thủ tục, các cơ quan chức năng không xác minh, kiểm tra thực tế mà chỉ điều chỉnh trên giấy nên đã cắt nhầm cho ông Minh phần diện tích 10.871m2 đất này.

Năm 2004, bà Cục phát hiện nhầm thửa và khiếu nại đến UBND xã Phú Đông với nội dung: không được cấp Giấy chứng nhận QSD phần đất 2.174m2. Lúc này, bà Phận mới biết phần đất trên sổ đỏ của mình vừa bị dư (2.174m2) và vừa bị thiếu (2.193m2). Bà đã đồng ý cùng ông Minh điều chỉnh cho bà Cục, đồng thời lập thủ tục trả cho ông Minh phần diện tích 2.193m2. Khi được điều chỉnh sẽ cấp lại sổ đỏ.
Thế nhưng, sự việc khiếu nại của bà Cục kéo dài đến tháng 5.2006 UBND xã mới mời các bên đến hòa giải. Do xử lý vụ việc không đến nơi, đến chốn nên khi hòa giải không thành, UBND xã đã chuyển hồ sơ đến TAND huyện với lý do vụ việc có yếu tố hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ giữa bà Phận với ông Minh (?!)

TAND huyện đã hướng dẫn cho bà Cục viết đơn khởi kiện với nội dung kiện bà Phận lấy đất của bà bán cho ông Minh và yêu cầu bà Phận trả lại QSD 2.174m2 đất cho bà. TAND huyện đã thụ lý vụ kiện tháng 11.2006. Trong các lần hòa giải, bà Phận, bà Cục, ông Minh đều thống nhất có việc nhầm thửa và đồng ý điều chỉnh sổ đỏ cho bà Cục; Đồng thời bà Phận cũng đề nghị phần đất bù cho ông Minh là phần đất thực tế 2.193m2 bà sẽ xin điều chỉnh sổ đỏ rồi chuyển quyền cho ông Minh. Thế nhưng TAND huyện không tìm hiểu ý kiến của bà nên “giải thích”: nếu bà Phận không thỏa thuận được với ông Minh về hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất thì hoặc bà Phận phải bù bằng diện tích mà hiện bà đã có sổ đỏ hoặc có thể phải bồi thường hợp đồng cho ông Minh khoảng 90 triệu đồng, vì chính trong hợp đồng chuyển nhượng, bà đã ký tên bán cho ông Minh thửa 229. Kết quả hòa giải không thành, TAND huyện quyết định đưa vụ án ra xét xử.
Qua trao đổi, TAND huyện cũng thừa nhận là không biết phần đất bà Phận đã bán cho ông Minh trên thực tế và trả lời cho câu hỏi tại sao biết là do lỗi của cơ quan Nhà nước cấp giấy nhầm, nguyên đơn, bị đơn không có lỗi và đều thống nhất điều chỉnh mà vẫn đưa vụ án ra xét xử? TAND huyện cho rằng, vì bị đơn và người có quyền và nghĩa vụ liên quan (có yêu cầu độc lập) đã không thỏa thuận được.

Xem xét trường hợp này có thể thấy, bản chất vụ việc là sai sót trong quá trình cấp giấy chứng nhận QSDĐ: Trên thực địa, bà Phận có chuyển nhượng cho ông Minh đầy đủ diện tích đất theo hợp đồng; Bà Cục vẫn sử dụng đất đúng vị trí từ trước đến nay, không có tranh chấp và ranh giới vẫn rõ ràng, các bên đều thống nhất điều chỉnh. Việc sai sót là lỗi của UBND xã và các cơ quan chức năng trong quá trình tham mưu cấp giấy chứng nhận QSDĐ. Do đó, việc điều chỉnh lại cho người dân là trách nhiệm của cơ quan hành chính huyện, xã. UBND xã Phú Đông không xác định đây là nội dung khiếu nại, mà cho đây là việc tranh chấp quyền sử dụng đất và chuyển hồ sơ hòa giải không thành đến TAND huyện là chưa giải quyết đúng bản chất vụ việc và xử lý chưa đến nơi đến chốn vấn đề. Bản chất việc khiếu kiện của bà Cục phải do cơ quan hành chính Nhà nước giải quyết.

Từ phân tích trên, Ban Pháp chế HĐND huyện Nhơn Trạch đã đề xuất với Thường trực HĐND huyện kiến nghị giao cho UBND huyện chỉ đạo ngành chức năng kiểm tra, giải quyết khiếu nại của bà Phận; Đề nghị TAND huyện chuyển hồ sơ khiếu kiện cho UBND huyện giải quyết điều chỉnh QSDĐ cho các bên liên quan và xem xét tạm đình chỉ vụ án theo luật định, chờ kết quả xử lý giải quyết của UBND huyện; Đồng thời, kiến nghị Chủ tịch UBND xã Phú Đông kiểm điểm rút kinh nghiệm về trách nhiệm giải quyết vụ việc trên, chấn chỉnh công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại tố cáo của công dân, công tác hòa giải và việc giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến đất đai.

Đến nay, UBND huyện đã có kết luận giải quyết vụ việc, TAND huyện đã ban hành quyết định đình chỉ vụ án; Ông Trần Quang Minh cũng vui vẻ giao sổ đỏ của mình để điều chỉnh, không yêu cầu bà Phận bồi thường hợp đồng.

Trong lần đi xác minh thực tế vụ việc, các thành viên Ban Pháp chế HĐND huyện Nhơn Trạch còn phát hiện nhiều hộ dân sử dụng đất liền kề khu này bị cấp nhầm thửa và cũng đều được điều chỉnh đúng vị trí, người dân rất phấn khởi.

Sự việc trên cho thấy, nếu ngay từ đầu, UBND xã giải thích rõ cho bà Phận và các bên liên quan, đồng thời điều chỉnh diện tích đất đã cấp nhầm cho họ thì vụ việc không trở thêm phức tạp, mất nhiều thời gian của cơ quan Nhà nước và người dân. Còn TAND huyện Nhơn Trạch khi nhận hồ sơ của UBND xã, nếu chú tâm xem xét, lắng nghe ý kiến của đương sự thì không đến nỗi biến một vụ việc đơn giản trở thành vụ tranh chấp quyền sử dụng đất, trong khi cả nguyên đơn và bị đơn không ai vi phạm quyền sử dụng đất của ai.