Nhà nước thu hồi, đấu giá

Dự luật tiếp tục khẳng định đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại đất đã giao cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong quá trình thực hiện các chính sách đất đai. Không đặt vấn đề điều chỉnh đất nông nghiệp đã giao cho hộ gia đình và cá nhân.

Tuy nhiên, điểm mới của dự thảo luật này là quy định “Nhà nước chủ động thu hồi đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được công bố, tổ chức việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để tạo quỹ đất “sạch”; sau đó Nhà nước giao đất, cho thuê đất để sử dụng đất vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng hoặc tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội”.

Theo Bộ trưởng Quang, đối với dự án sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, nhà đầu tư trong nước thực hiện nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất của các tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân để thực hiện dự án. Việc quy định như dự thảo luật sẽ góp phần tăng nguồn thu từ đất, đảm bảo tính ổn định của pháp luật, giảm khiếu kiện về đất đai và giảm tải cho các cơ quan nhà nước các cấp trong việc thu hồi đất.

Về nguyên tắc xác định giá đất, dự thảo luật  viết “Giá đất do Nhà nước quyết định bảo đảm nguyên tắc phù hợp với giá thị trường”. “Việc xác định giá đất “sát với giá thị trường” như hiện nay là rất khó do thị trường luôn biến động, mặt khác ở nước ta còn có những vùng, những loại đất chưa có thị trường” - Bộ trưởng Quang giải thích.

Giá thị trường là giá nào?

Đó là câu hỏi được Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đặt ra. Theo ông Hùng, tồn tại lớn nhất hiện nay là vấn đề giá, đền bù, giải tỏa, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

“Thế nào là phù hợp giá thị trường? Đã gọi là kinh tế thị trường thì giá thị trường khi nó hình thành thì mới có. Bây giờ mình định giá theo thị trường nào, là thị trường thời điểm định giá hay thị trường lúc thu hồi? Thị trường lúc quy hoạch sử dụng đất hay thị trường lúc lập dự án, hay thị trường lúc đấu giá? Có nhiều loại thị trường lắm. Vậy thì căn cứ vào đâu?” - Chủ tịch Quốc hội hỏi.

Vẫn theo Chủ tịch Quốc hội, hiện nay lúng túng nhất vẫn là quy định về giá đất nên mới phát sinh nhiều khiếu kiện. “Ví dụ giá đền bù áp tại thời điểm mới lập quy hoạch, thậm chí là khi chưa lập quy hoạch, đến lúc lập quy hoạch rồi thì biết chỗ này làm đường, chỗ kia là khu đô thị thì giá nó khác, đến khi tiến hành triển khai dự án, làm một con đường thì giá lại khác nữa… Vậy thời điểm đền bù, giải tỏa là trả cho dân theo giá thị trường cũ hay giá thị trường mới được xác lập?” - ông Hùng hỏi tiếp. 

“Nếu cứ tù mù thì còn nảy sinh khiếu kiện” - ông Hùng bình luận. Ông nói tiếp: "Quy định là căn cứ theo nguyên tắc giá thị trường, nhưng khi giá thị trường chưa hình thành thì anh căn cứ vào cái mơ hồ".